Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 1: Polityka energetyczna, struktura rynku energii w Polsce, systemy energetyczne

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 1: Energy policy, structure of the energy market in Poland, energy systems

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

prof. Zbigniew Hanzelka

Osoby prowadzące zajęcia[1]:

mgr inż. Andrzej Piotrowski

dr inż. Edmund Ciesielka

dr inż. Szczepan Moskwa

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    podstawowych parametrów technicznych lokalnego systemu monitorowania warunków dostawy energii i bilansowania energii

o    struktury polskiego rynku energii,

o    podstaw technicznych systemu elektroenergetycznego

Umiejętności:

o    uczestnik potrafi ocenić perspektywę sukcesu ekonomicznego swoich potencjalnych decyzji inwestycyjnych, potrafi ocenić skutki takich decyzji w perspektywie krajowej i europejskiej polityce energetycznej

Kompetencje społeczne:

o    jest świadom społecznych uwarunkować rozwoju energetyki rozproszonej

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

10

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Model oraz aspekty prawne funkcjonowania rynku energii elektrycznej w Polsce. Struktura rynku energii w Polsce model z wydzielonymi działalnościami wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i obrotu energią elektryczną. dyrektywy europejskie oraz polskie ustawy i regulacje określające zasady funkcjonowania rynku energii oraz determinujące rozwój odnawialnych źródeł i magazynów energii. Podstawowe informacje o systemie elektroenergetycznym i cieplnym, struktura sieci, generacja, podstawowe elementy sieci.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

Wymagana podstawowa wiedza z fizyki w zakresie przemian energetycznych oraz wiedza o sieciach elektroenergetycznych na poziomie studiów technicznych I stopnia

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Bartnik Ryszard, Hnydiuk-Stefan Anna: Analiza ekonomiczna jednostkowych kosztów produkcji elektryczności w różnych technologiach jej wytwarzania, , Politechnika Opolska

2.     Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych

3.     Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r.  w sprawie efektywności energetycznej

4.     Filipowicz Oskar: Digitalizacja, decentralizacja, dekarbonizacja - oto przyszłość polskiej energetyki, Nowy Przemysł, Styczeń 2018,

5.     Gudańska Anna, Rostkowska Ewa: Nowelizacja art. 9d Prawa energetycznego – nowe zasady unbundlingu, strona www.regulacjewenergetyce.pl, listopad 2013

6.     Hanzelka Zbigniew, Firlit Andrzej: Elektrownie ze źródłami odnawialnymi: zagadnienia wybrane. Wydawnictwa AGH, Kraków 2015

7.     https://www.pse.pl/uslugi-dsr-informacje-ogolne

8.     https://www.pse.pl/obszary-dzialalnosci/krajowy-system-elektroenergetyczny/plan-sieci-elektroenergetycznej-najwyzszych-napiec

9.     https://euaa.com.au/wp-content/uploads/2018/07/Submission-NEG-Draft-Detailed-Design-Consultation-Paper-13-July-2018-Final.pdf

10.   https://rynek-bilansujacy.cire.pl/st,17,107,me,0,0,0,0,0,ceny-energii-na-rb.html

11.   https://towarowa-gielda-energii.cire.pl/st,8,38,me,0,0,0,0,0,rynek-dnia-nastepnego.html

12.   INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ, Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci. Wersja 2.0 zatwierdzona decyzją Prezesa URE nr DPK-4320-1(4)/2011/LK z dnia 15 grudnia 2011 r. Tekst obowiązujący od dnia: 1 lutego 2017 r.

13.   INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ zatwierdzona decyzją Prezesa URE nr DRR-4321-29(5)/2013/MKo4 z dnia 10 września 2013r

14.   Kaproń Henryk, Kaproń Tomasz: Efektywność wytwarzania i dostawy energii w warunkach rynkowych, KAPRINT, Lublin 2016

15.   Klepacki Adam, Węglokoks Energia: Odnawialne źródła energii, część pierwsza – jednostkowy koszt wytwarzania energii elektrycznej, CIRE 211.02.2019

16.   Kowalska Anna, Wilczyński Artur: Źródła rozproszone w systemie elektroenergetycznym, KAPRINT, Lublin 2007

17.   Mielczarski Władysław: Rynki energii elektrycznej - Wybrane aspekty techniczne i ekonomiczne, Warszawa, październik 2000

18.   Paska Józef: Wytwarzanie rozproszone energii elektrycznej i ciepła”, Oficyna wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2010

19.   Pakiet Klimatyczny, w skład, którego wchodzą Dyrektywy EU-ETS, non-ETS, CCS oraz OZE

20.   Popczyk Jan: Energetyka rozproszona, Polski Klub Ekologiczny, Warszawa 2011

21.   Prognoza pokrycia zapotrzebowania szczytowego na moc w latach 2016 – 2035. Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rozwoju Systemu PSE S.A. Konstancin-Jeziorna, PSE S.A. 20 maja 2016 

22.   Szydłowski Kamil: Przyczyny i konsekwencje załamania się systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, Polska Rada Koordynacyjna OZE, Warszawa 2017,

23.   Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478 z późn. zm.)

24.   Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 Nr 54 poz. 348 z późn. zm.)

25.   Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478 z późn. zm.)

26.   Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz.U. 2017 poz. 1566)

27.   Wędzik Andrzej: Energia źródeł odnawialnych: Rozwój systemów elektroenergetycznych. Wybrane aspekty, Red. Mielczarski W., Instytut Elektroenergetyki Politechniki Łódzkiej, Łódź 2004, Rozd. 5, s. 215-290, ISBN: 83-914296-8-7.

28.   Wędzik Andrzej, Układy kombinowane produkcji energii elektrycznej. Część II. Zagadnienia ekonomiczne i rynkowe, w: Energetyka. Problemy Energetyki i Gospodarki Paliwowo-Energetycznej. 5.623 (maj 2006), s. 329-338, ISSN: 0013-7294

29.   Zespół redakcyjny: Rączka Jan, Swora Mariusz, Stawiany Wojciech: Generacja rozproszona w nowoczesnej polityce renergetycznej – wybrane problemy i wyzwania, NFOŚiGW, Warszawa 2012

Informacje dodatkowe

-------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 2: Energetyka rozproszona, klastry i spółdzielnie energetyczne

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 2: Distributed energy, clusters and energy cooperatives

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

dr inż. Edmund Ciesielka

Osoby prowadzące zajęcia[2]:

prof. Wojciech Nowak

dr inż. Edmund Ciesielka

dr inż. Tomasz Kowalak,

prof. Stanisław Piróg

Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    rynku energii cieplnej

o    prawnej i rynkowej pozycji klastrów/spółdzielni energetycznych

o    podstaw technicznych systemów dystrybucji energii cieplnej

o    funkcjonalności układów energoelektronicznych stosowanych w elektroenergetyce

Umiejętności:

o    potrafi określić zakres obowiązków koordynatora klastra/wspólnoty energetycznej

o    potrafi ocenić wady i zalety różnych możliwych modeli biznesowych wspólnot energetycznych

Kompetencje społeczne:

o    jest świadom społecznych uwarunkować rozwoju energetyki rozproszonej poprzez wspólnoty energetyczne

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

10

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Podstawy fizycznej centralnych i rozproszonych systemów dystrybucji energii cieplnej.

Aspekty prawne i techniczne funkcjonowania koordynatora klastra energii ze szczególnym wskazaniem pełnienia roli dystrybutora, spółki obrotu oraz Podmiotu Odpowiedzialnego za Bilansowanie energii (POB). Zasady funkcjonowania rynku energii elektrycznej w Polsce. Uwarunkowania prowadzenia działalności polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej, dyrektywy europejskie oraz polskie ustawy i regulacje określające zasady funkcjonowania poszczególnych działalności.

Podstawowe układy przetwarzania energii AC/DC; AC/AC, DC/DC, energoelektronika w systemach generacji fotowoltaicznej (połączenia paneli i systemy zbiorcze DC, AC, w tym przekształtniki podwyższające napięcie, falowniki sieciowe 1 i 3 fazowe, układy z izolacją wewnętrzną, zagadnienie MPPT), energoelektronika w systemach PV i generacji wiatrowej (układy z maszynami indukcyjnymi, układy z maszynami o magnesach trwałych, układy energoelektroniczne dla mikro elektrowni, problemy prosumenckie),

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

----------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1. Bartnik Ryszard, Hnydiuk-Stefan Anna: Analiza ekonomiczna jednostkowych kosztów produkcji elektryczności w różnych technologiach jej wytwarzania, , Politechnika Opolska

2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych

3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r.  w sprawie efektywności energetycznej

4. Filipowicz Oskar: Digitalizacja, decentralizacja, dekarbonizacja - oto przyszłość polskiej energetyki, Nowy Przemysł, Styczeń 2018,

5. Gudańska Anna, Rostkowska Ewa: Nowelizacja art. 9d Prawa energetycznego – nowe zasady unbundlingu, strona www.regulacjewenergetyce.pl, listopad 2013

6. Hanzelka Zbigniew, Firlit Andrzej: Elektrownie ze źródłami odnawialnymi: zagadnienia wybrane. Wydawnictwa AGH, Kraków 2015.

7. https://www.pse.pl/uslugi-dsr-informacje-ogolne.

8. https://www.pse.pl/obszary-dzialalnosci/krajowy-system-elektroenergetyczny/plan-sieci-elektroenergetycznej-najwyzszych-napiec.

9. https://euaa.com.au/wp-content/uploads/2018/07/Submission-NEG-Draft-Detailed-Design-Consultation-Paper-13-July-2018-Final.pdf.

10.    https://rynek-bilansujacy.cire.pl/st,17,107,me,0,0,0,0,0,ceny-energii-na-rb.html.

11.    https://towarowa-gielda-energii.cire.pl/st,8,38,me,0,0,0,0,0,rynek-dnia-nastepnego.html

12.    INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ, Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci. Wersja 2.0 zatwierdzona decyzją Prezesa URE nr DPK-4320-1(4) /2011/LK z dnia 15 grudnia 2011 r. Tekst obowiązujący od dnia: 1 lutego 2017 r.

13.    INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ zatwierdzona decyzją Prezesa URE nr DRR-4321-29(5) /2013/MKo4 z dnia 10 września 2013 r.

14.    Kaproń Henryk, Kaproń Tomasz: Efektywność wytwarzania i dostawy energii w warunkach rynkowych, KAPRINT, Lublin 2016.

15.    Klepacki Adam, Węglokoks Energia: Odnawialne źródła energii, część pierwsza – jednostkowy koszt wytwarzania energii elektrycznej, CIRE 211.02.2019.

16.    Kowalska Anna, Wilczyński Artur: Źródła rozproszone w systemie elektroenergetycznym, KAPRINT, Lublin 2007.

17.    Mielczarski Władysław: Rynki energii elektrycznej - Wybrane aspekty techniczne i ekonomiczne, Warszawa, październik 2000.

18.    Paska Józef: Wytwarzanie rozproszone energii elektrycznej i ciepła”, Oficyna wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2010.

19.    Pakiet Klimatyczny, w skład, którego wchodzą Dyrektywy EU-ETS, non-ETS, CCS oraz OZE.

20.    Popczyk Jan: Energetyka rozproszona, Polski Klub Ekologiczny, Warszawa 2011.

21.    Prognoza pokrycia zapotrzebowania szczytowego na moc w latach 2016 – 2035. Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rozwoju Systemu PSE S.A. Konstancin-Jeziorna, PSE S.A. 20 maja 2016.

22.    Szydłowski Kamil: Przyczyny i konsekwencje załamania się systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, Polska Rada Koordynacyjna OZE, Warszawa 2017.

23.    Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478 z późn. zm.).

24.    Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 Nr 54 poz. 348 z późn. zm.).

25.    Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478 z późn. zm.).

26.    Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz.U. 2017 poz. 1566).

27.    Wędzik Andrzej: Energia źródeł odnawialnych: Rozwój systemów elektroenergetycznych. Wybrane aspekty, Red. Mielczarski W., Instytut Elektroenergetyki Politechniki Łódzkiej, Łódź 2004, Rozd. 5, s. 215-290, ISBN: 83-914296-8-7.

28.    Wędzik Andrzej, Układy kombinowane produkcji energii elektrycznej. Część II. Zagadnienia ekonomiczne i rynkowe, w: Energetyka. Problemy Energetyki i Gospodarki Paliwowo-Energetycznej. 5.623 (maj 2006), s. 329-338, ISSN: 0013-7294.

29.    Zespół redakcyjny: Rączka Jan, Swora Mariusz, Stawiany Wojciech: Generacja rozproszona w nowoczesnej polityce energetycznej – wybrane problemy i wyzwania, NFOŚiGW, Warszawa 2012.

30.    Rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, Dz.U. z 29 maja 2007 r. (na podstawie art. 9 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne – Dz.U. 2006 nr 89, poz. 625, z późn. zm.).

Informacje dodatkowe

-----------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 3: Koncepcja prosumenta, jakość dostawy energii elektrycznej, wprowadzenie do energoelektroniki

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 3: Prosumer concept, quality of electricity supply, introduction to power electronics

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

prof. Zbigniew Hanzelka

Osoby prowadzące zajęcia[3]:

prof. Jan Popczyk

prof. Stanisław Piróg

prof. Zbigniew Hanzelka

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    koncepcji prosumenta w polskich uwarunkowaniach prawnych

o    struktur organizacyjnych i technicznych instalacji prosumenckich

o    jakości dostawy energii elektrycznej – w obszarze regulacyjnym i technicznym

o    parametrów technicznych interfejsów energoelektronicznych sprzęgających rozproszone źródła/zasobniki energii z siecią zasilającą

Umiejętności:

o    ocenić zagrożenia wynikające ze współpracy rozproszonych źródeł energii z siecią zasilająca

Kompetencje społeczne:

o    jest świadomy zagrożeń wynikających z rozwoju energetyki rozproszonej

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

10

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Koncepcja prosumenta, wprowadzenie do zagadnień jakości dostawy energii elektrycznej i EMC, podstawowe zaburzenia elektromagnetyczne: wolne zmiany napięcia, wahania napięcia, asymetria, harmoniczne i interharmoniczne, wzrosty i zapady napięcia, sposoby redukcji negatywnych skutków złej jakości napięcia, architektura systemu pomiarowego wskaźników jakości dostawy energii elektrycznej, rejestratory do pomiaru wskaźników jakości, analiza praktycznych przypadków

Podstawowe układy przetwarzania energii AC/DC; AC/AC, DC/DC, energoelektronika w systemach generacji fotowoltaicznej (połączenia paneli i systemy zbiorcze DC, AC, w tym przekształtniki podwyższające napięcie, falowniki sieciowe 1 i 3 fazowe, układy z izolacją wewnętrzną, zagadnienie MPPT), energoelektronika w systemach PV i generacji wiatrowej (układy z maszynami indukcyjnymi, układy z maszynami o magnesach trwałych, układy energoelektroniczne dla mikro elektrowni, problemy prosumenckie),

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

--------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Dugan R.C., Mc Granaghan M.F.: Electrical power system quality, McGraw-Hil, New York, 2002.

2.     Hanzelka Z.: Jakość dostawy energii elektrycznej – zaburzenia wartości skutecznej napięcia, ISBN: 978-83-7464-566-9, Wydawnictwa AGH, Kraków 2013

3.     Kowalski Z.: Jakość energii elektrycznej, Wydawnictwa Politechniki Łódzkiej, 2007.

4.     Piróg S.: Energoelektronika – Układy o komutacji sieciowej i o komutacji twardej, ISBN: 83-7464-034-0, Wydawnictwa AGH, 2006.

5.     Piróg S.: Energoelektronika: negatywne oddziaływania układów energoelektronicznych na źródła energii i wybrane sposoby ich ograniczenia, AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 1998

6.     PN-EN 50160 – Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach elektroenergetycznych

7.     Rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, Dz.U. z 29 maja 2007 r. (na podstawie art. 9 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne – Dz.U. 2006 nr 89, poz. 625, z późn. zm.)

Informacje dodatkowe

---------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 4: Energetyka wodna, geotermalne źródła energii

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 4: Hydropower, geothermal energy sources

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

dr inż. Edmund Ciesielka

Osoby prowadzące zajęcia[4]:

SEW Niedzica

Geotermia Podhalańska S.A.

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    perspektyw rozwoju energetyki wodnej w Polsce i w Europie,

o    podstaw technicznych budowy elektrowni wodnych: zbiornikowych i przepływowych

o    aspektów prawnych funkcjonowania „wodnych” źródeł/zasobników energii,

o    praktycznych przykładów projektowania i pracy elektrowni wodnych,

o    możliwości wykorzystania geotermalnych źródeł energii

Umiejętności:

o    potrafi ocenić perspektywę sukcesu ekonomicznego i technicznego wykorzystania w swoich zasobach lokalnych zasobach energetycznych „wodnych” i geotermalnych źródeł energii

Kompetencje społeczne:

o    jest gotów do wykorzystania innych niekoniecznie powszechnie stosowanych lokalnych zasobów energetycznych

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

Wykład

5

Obecność i

pozytywny wynik testu

Konwersatorium

5

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Stan obecny energetyki wodnej, perspektywy rozwoju w Polsce i na świecie; podstawy fizyczne; elektrownie zbiornikowe, przepływowe, współpraca elektrowni wodnych z siecią zasilającą, aspekty prawne i ekonomiczne realizacji elektrowni wodnych, procesy inwestycyjne w energetyce wodnej, analiza pracy wybranych elektrowni wodnych – przypadki praktyczne, praktyczne aspekty projektowania elektrowni wodnych.

Stan obecny geotermii, perspektywy rozwoju w Polsce; podstawy fizyczne; aspekty prawne i ekonomiczne realizacji, procesy inwestycyjnej, analiza pracy wybranych elektrowni wodnych – przypadki praktyczne, praktyczne aspekty projektowania

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach. Ilustracja przekazywanych treści połączona z wizytą w rzeczywistym obiekcie energetycznym: elektrownia wodna i/lub elektrownia geotermalna

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

Gotowość do udziału w dwudniowych zajęciach w Niedzicy lub w Szaflarach

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Bartnik Ryszard, Hnydiuk-Stefan Anna: Analiza ekonomiczna jednostkowych kosztów produkcji elektryczności w różnych technologiach jej wytwarzania, , Politechnika Opolska

2.     Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych

3.     Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r.  w sprawie efektywności energetycznej

4.     Hanzelka Zbigniew, Firlit Andrzej: Elektrownie ze źródłami odnawialnymi: zagadnienia wybrane. Wydawnictwa AGH, Kraków 2015

5.     Kaproń Henryk, Kaproń Tomasz: Efektywność wytwarzania i dostawy energii w warunkach rynkowych, KAPRINT, Lublin 2016

6.     Klepacki Adam, Węglokoks Energia: Odnawialne źródła energii, część pierwsza – jednostkowy koszt wytwarzania energii elektrycznej, CIRE 211.02.2019

7.     Kowalska Anna, Wilczyński Artur: Źródła rozproszone w systemie elektroenergetycznym, KAPRINT, Lublin 2007.

8.     Mielczarski Władysław: Rynki energii elektrycznej - Wybrane aspekty techniczne i ekonomiczne, Warszawa, październik 2000

9.     Paska Józef: Wytwarzanie rozproszone energii elektrycznej i ciepła”, Oficyna wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2010

10.   Pakiet Klimatyczny, w skład, którego wchodzą Dyrektywy EU-ETS, non-ETS, CCS oraz OZE

11.   Popczyk Jan: Energetyka rozproszona, Polski Klub Ekologiczny, Warszawa 2011

12.   Szydłowski Kamil: Przyczyny i konsekwencje załamania się systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, Polska Rada Koordynacyjna OZE, Warszawa 2017,

13.   Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478 z późn. zm.)

14.   Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 Nr 54 poz. 348 z późn. zm.)

15.   Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478 z późn. zm.)

16.   Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz.U. 2017 poz. 1566)

17.   Wędzik Andrzej: Energia źródeł odnawialnych: Rozwój systemów elektroenergetycznych. Wybrane aspekty, Red. Mielczarski W., Instytut Elektroenergetyki Politechniki Łódzkiej, Łódź 2004, Rozd. 5, s. 215-290, ISBN: 83-914296-8-7.

18.   Wędzik Andrzej, Układy kombinowane produkcji energii elektrycznej. Część II. Zagadnienia ekonomiczne i rynkowe, w: Energetyka. Problemy Energetyki i Gospodarki Paliwowo-Energetycznej. 5.623 (maj 2006), s. 329-338, ISSN: 0013-7294

19.   Zespół redakcyjny: Rączka Jan, Swora Mariusz, Stawiany Wojciech: Generacja rozproszona w nowoczesnej polityce renergetycznej – wybrane problemy i wyzwania, NFOŚiGW, Warszawa 2012.

Informacje dodatkowe

Część zajęć może być realizowana w ZEW Niedzica i w Geotermii Podhalańskiej.

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 5: Energetyka wiatrowa

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 5: Wind power

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

dr inż. Krzysztof Piątek

Osoby prowadzące zajęcia[5]:

prof. Irena Wasiak

dr inż. Maciej Mróz

dr inż. Krzysztof Piątek

mgr inż. Grzegorz Putynkowski

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    energetyki wiatrowej w aspektach technicznych oraz regulacyjnych,

o    praktycznych przykładów współpracy elektrowni wiatrowych z siecią elektroenergetyczną

o    warunków technicznymi przyłączenia turbin wiatrowych

Umiejętności:

o    potrafi ocenić potencjalne korzyści wynikające z wykorzystania „wiatrowego” źródła energii

Kompetencje społeczne:

o    ma świadomość konsekwencji technicznych i społecznych związanych z obecnością turbin wiatrowych

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Stan obecny energetyki wiatrowej, perspektywy rozwoju w Polsce i na świecie; podstawy fizyczne; technologia, interfejsy energoelektroniczne, problemy integracji turbin wiatrowych/farm wiatrowych (FW) z systemem elektroenergetycznym, warunki przyłączenia FW, odbiór nowych FW, analiza pracy wybranych farm wiatrowych – przypadki praktyczne, procesy inwestycyjne w energetyce wiatrowej.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach, podczas zajęć prezentowane będą praktycznie przypadki współpracy turbin/farm wiatrowych z siecią zasilającą

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

----------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Firlit A., Chmielowiec K., Piątek K.: "Analiza pracy wybranych farm wiatrowych w Polsce - Cz. 1, Efektywność produkcji energii elektrycznej", Wiadomości Elektrotechniczne, ISSN 0043-5112, R. 80, nr 2, str. 14-17, 2012 r.

2.     Firlit A., Chmielowiec K., Piątek K.: "Analiza pracy wybranych farm wiatrowych w Polsce - Cz. 2, Jakość energii elektrycznej", Wiadomości Elektrotechniczne, ISSN 0043-5112, R. 80, nr 2, str. 14-17, 2012 r.

3.     Hanzelka Z., Firlit A. (red.): Elektrownie ze źródłami odnawialnymi, Wyd. AGH, 2015.

4.     Mróz M.: Jakość energii elektrycznej jako kryterium przyłączania elektrowni wiatrowych do sieci zasilającej, Praca doktorska, AGH 2014.

5.     Lubośny Z.: Farmy wiatrowe w systemie elektroenergetycznym, Warszawa: WNT, 2009.

Informacje dodatkowe

--------------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 6: Energetyka fotowoltaiczna

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 6: Solar power

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

mgr inż. Paweł Balawender

Osoby prowadzące zajęcia[6]:

mgr inż. Paweł Balawender,

mgr inż. Wojciech Andrysiewicz,

Bogdan Szymański,

dr inż. Janusz Teneta,

dr inż. Edmund Ciesielka

prof. Konstanty Marszałek

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    energetyki fotowoltaicznej w aspektach: technicznych i legislacyjnych,

o    rozwoju rynku elektrowni PV w Polsce i Europie oraz jego uwarunkowaniach

o    podstaw projektowania elektrowni PV

Umiejętności:

o    potrafi sporządzić szacunkową kalkulację kosztów instalacji PV

Kompetencje społeczne:

o    jest gotów do podjęcia kompetentnych rozmów z producentami paneli oraz przekształtników i instalatorami elektrowni PV

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Stan obecny energetyki słonecznej, perspektywy rozwoju w Polsce i na świecie, podstawy fizyczne: efekt fotoelektryczny, złącze p-n, technologie ogniw i modułów fotowoltaicznych. Interfejsy energoelektroniczne (połączenia modułów i systemy zbiorcze DC, AC, w tym przekształtniki podwyższające napięcie, falowniki sieciowe 1 i 3 fazowe, układy z izolacją wewnętrzną, zagadnienie MPPT), współpraca źródeł fotowoltaicznych z siecią zasilającą, aspekty prawne i ekonomiczne realizacji instalacji fotowoltaicznych, procesy inwestycyjne w energetyce fotowoltaicznej.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, analiza praktycznych przypadków, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

---------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     B. Szymański, Instalacje fotowoltaiczne. Globenergia 2019, edycja VIII

2.     Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478 z późn. zm.)

3.     Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. (Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348 z późn. zm.)

4.     Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 z późn. zm.)

Informacje dodatkowe

Kontynuacją tej tematyki jest moduł obieralny nr 2.

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 7: Energetyka gazowa i biogazowa, energetyka cieplna

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 7: Gas and biogas power, thermal power

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

prof. Wojciech Nowak

Osoby prowadzące zajęcia[7]:

prof. Wojciech Nowak

dr inż. Tadeusz Żaba

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    obecnego stanu energetyki gazowej, perspektyw rozwoju w Polsce i na świecie,

o    charakterystyk procesów konwersji energii

o    siłowni kondensacyjnych, kotłów pyłowych, turbin parowych, kotłów fluidyzacyjnych,

o    skojarzonej produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu,

o    ogniw paliwowych

o    termicznych zasobniki energii

o    rozproszonej energetyki cieplnej

Umiejętności:

o    potrafi ocenić przydatność prezentowanych rozwiązań związanych z energetyką cieplną

Kompetencje społeczne:

o    jest świadomy oddziaływania technologii energetyki cieplnej na środowisko

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Stan obecny energetyki gazowej, perspektywy rozwoju w Polsce i na świecie. Rodzaje i postacie energii. Charakterystyka procesów konwersji energii. Siłownie kondensacyjne. Kotły pyłowe. Turbina parowe. Kotły fluidyzacyjne. Kierunki rozwoju siłowni kondensacyjnych. Spalanie w tlenie. Układy gazowo-parowe. Skojarzona produkcja energii elektrycznej, ciepła i chłodu. Zgazowanie paliw. Energetyka komunalna i przemysłowa. Technologie energetyczne z wykorzystaniem OZE. Ogniwa paliwowe. Magazynowanie energii. Termiczne zasobniki energii. Rozproszona energetyka cieplna. Oddziaływanie technologii energetycznych na środowisko. Wychwytywanie i zagospodarowanie CO2.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, część zajęć będzie przeprowadzona w laboratorium, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

---------------------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

     1.     Laudyn D., Pawlik M., Strzelczyk F. Elektrownie. WNT, 2000.

     2.     Chmielniak T. Technologie energetyczne. WNT, 2008.

     3.     Gundlach W. Podstawy maszyn przepływowych i ich systemów energetycznych. WNT, 2008.

     4.     Kruczek S. Kotły. Wyd. Politechniki Wrocławskiej, 2001.

     5.     J. Kucowski, D. Laudym, M. Przekwas - Energetyka a ochrona środowiska, WNT 1994.

Informacje dodatkowe

Część zajęć odbędzie się w laboratoriach kogeneracji i poligeneracji w Centrum Energetyki AGH.

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 8: Systemy magazynowania energii elektrycznej

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 8: Electricity storage systems

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

pierwszy

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

mgr inż. Krzysztof Woźny

Osoby prowadzące zajęcia[8]:

prof. Stanisław Piróg

dr hab. inż. Magdalena Dudek, prof. AGH

mgr inż. Tomasz Rodziewicz

mgr inż. Krzysztof Woźny

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    sposobów magazynowania energii, stosowanych technologiach, przeznaczeniu zasobników energii, kierunkach ich rozwoju

o    energetyce wodorowej, ogniwach paliwowych

o    usługach dodatkowych realizowanych z wykorzystaniem zasobników

Umiejętności:

o    potrafi oszacować parametry zasobnika potrzebne do konkretnej aplikacji

o    potrafi wskazać najbardziej odpowiednią technologię do zdefiniowanego zastosowania

o    potrafi sformułować wymagania techniczne w rozmowie z dostawca zasobnika

Kompetencje społeczne:

o    jest świadomy znaczenia magazynowania energii dla rynku energii i usług energetycznych

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Cel magazynowania, sposoby magazynowania, przeznaczenie zasobników energii, kierunki rozwoju, rozwiązania techniczne zasobników energii, energetyka wodorowa, ogniwa paliwowe, elektrochemiczne zasobniki energii, zasobniki kinetyczne i kompresyjne, usługi dodatkowe na rynku energii

Elektrochemiczne zasobniki energii: charakterystyka elektrochemicznych zasobników energii (akumulatory elektrochemiczne, superkondensatory, baterie przepływowe, ogniwa paliwowe) pod kątem wykorzystania ich w stacjonarnych i mobilnych systemach energetycznych. Treść wykładu obejmuje: przedstawienie zasady działania poszczególnych zasobników energii, opis podstawowych parametrów użytkowych, możliwości skalowalności, zastosowania stacjonarne i transportowe. Kolejne zagadnienia to projektowanie i budowa hybrydowych źródeł energii oraz ich bieżące zastosowania w systemach energetycznych (case study-studium przypadku)

Energetyka wodorowa: Wodór jako nośnik energii. Możliwe kierunki wykorzystania wodoru do produkcji energii elektrycznej. Układy CHP z ogniwami paliwowymi dla zastosowań stacjonarnych, wykorzystanie ogniw paliwowych do budowy jednostek napędowych w transporcie lądowym, morskim, powietrznym. Sprawność generatora energii z ogniwami paliwowymi. Kierunki magazynowania energii elektrycznej w postaci energii chemicznej wodoru lub innych paliw płynnych

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, część zajęć prowadzona w laboratorium, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

-----------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Jürgen Garche, Encyclopedia of Electrochemical Power Sources, Elservier 2009 ( i nowsze wydania) Holandia

2.      Zohuri, Bahman, Hydrogen Energy, Challenges and Solutions for a Cleaner Future, Springer 2019

3.     Supramaniam Srinivasan, Fuel Cells, Springer 2006, Niemcy

4.     Electrochemical energy storage and conversion-Redox Flow Batteries –Fundamentals and application pod redakcja H. Zhang, X.Li, J. Zhang

Informacje dodatkowe

---------------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 9: Systemy automatyki budynkowej, transport elektryczny

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 9: Building automation systems

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

mgr inż. Paweł Kwasnowski

Osoby prowadzące zajęcia[9]:

mgr inż. Paweł Kwasnowski

prof. Grzegorz Benysek

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    Smart Grid, Smart Metering i Home Automation

o    Funkcjonalnej Architektury Referencyjnej (FRA) – podstawowe składniki systemów i standardy komunikacyjne

o    Podstawowych systemów automatyki budynku - instalacje technologiczne podlegające automatyzacji, zasilanie i oświetlenie, ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja, generacja ciepła i chłodu, osłony przeciwsłoneczne, systemy bezpieczeństwa budynku:

o    standardów transmisji danych w systemach automatyki budynków BACnet, LonWorks, KNX

o    elektrycznego transportu publicznego i prywatnego: w obszarze techniki i legislacji

Umiejętności:

o    potrafi ocenić wpływ systemów automatyki na efektywność energetyczną budynku.

o    potrafi wykorzystać metodę klasyfikacji wpływu systemu automatyki na efektywność energetyczną budynku opartą na współczynnikach wpływu

o    potrafi określić podstawowe wymagania techniczne dla systemu stacji ładowania pojazdów

Kompetencje społeczne:

o    jest świadomy znaczenia automatyki budynkowej dla efektywnego użytkowania energii oraz transportu elektrycznego dla czystości środowiska

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Relacje pomiędzy systemami Smart Grid, Smart Metering i Home Automation - Funkcjonalna Architektura Referencyjna (FRA) – podstawowe składniki systemów i standardy komunikacyjne wg FAR. Aktualny stan standaryzacji w zakresie standardów komunikacji pomiędzy systemami SG, SM i HA. Systemy automatyki budynku. Instalacje technologiczne podlegające automatyzacji. Zasilanie i oświetlenie, ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja, generacja ciepła i chłodu, osłony przeciwsłoneczne. Systemy bezpieczeństwa budynku: wykrywanie i sygnalizacja pożaru, sygnalizacja włamania i napadu, kontrola dostępu, nadzór telewizyjny (CCTV). Rozproszone systemy sterowania. Otwartość w systemach technicznych. Standardy transmisji danych w systemach automatyki budynków BACnet, LonWorks, KNX. Standardy w zakresie specyfikacji funkcjonalności automatyki budynku.  Integracja systemów automatyki i systemów bezpieczeństwa. Przykłady specyfikacji funkcjonalności systemów automatyki. Wpływ systemów automatyki na efektywność energetyczną budynku. Obszary wpływu systemów automatyki na instalacje technologiczne. Rodzaje wpływu systemów automatyki. Tabela referencyjna do oceny klasy wpływu. Metoda klasyfikacji wpływu systemu automatyki na efektywność energetyczną budynku oparta na współczynnikach wpływu. Analiza przypadków.

Podstawowe rozwiązania techniczne w elektrycznym transporcie publicznym i prywatnych, podstawy prawne, transport elektryczny a ekologia, stosowane systemy ładowania pojazdów, specyfikacja techniczna stacji ładowania

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Kwasnowski P., Hayduk G.: Otwarte, zintegrowane systemy automatyki i bezpieczeństwa budynków naukowo-dydaktycznych na Kampusie 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie-Pychowicach, Inteligentny Budynek; ISSN 2083-7593. — 2011 nr 2, s. 35–39

2.     Kwasnowski P.: Metodyka projektowania budynków: wpływ normy PN-EN 15232:2012 na metodykę projektowania budynków w celu uzyskania wysokiej efektywności energetycznej —Inteligentny Budynek; ISSN 2083-7593. — 2013 nr 5, s. 42–45.

3.     Kwasnowski P.: Ocena wpływu systemów automatyki na efektywność energetyczną budynków w świetle normy PN-EN 15232, Cz. 1, Inteligentny Budynek; ISSN 2083-7593. — 2013 nr 1, s. 34–37.

4.     Kwasnowski P.: Ocena wpływu systemów automatyki na efektywność energetyczną budynków w świetle normy PN-EN 15232, Cz. 2, Inteligentny Budynek; ISSN 2083-7593. — 2013 nr 2,
s. 36–41.

5.     Kwasnowski P.: Ocena wpływu systemów automatyki na efektywność energetyczną budynków w świetle normy PN-EN 15232. Cz. 3, Metoda współczynników efektywności BACS, Inteligentny Budynek; ISSN 2083-7593. — 2013 nr 3, S. 32–37.

6.     Kwasnowski P.: Metodyka współczynników efektywności BACS: Ocena wpływu systemów automatyki na efektywność energetyczną budynków w świetle normy PN-EN 15232, Cz. 4 —Inteligentny Budynek; ISSN 2083-7593. — 2013 nr 4, s. 43–45.

7.     Hayduk G., Kwasnowski P.: Technologia LonWorks® —: AutBudNet: sieć certyfikowanych laboratoriów oceny efektywności energetycznej i automatyki budynków: standardy – laboratoria – certyfikacja: technologia LonWorks®: PN-EN ISO/IEC 14908: praca zbiorowa / pod red. Mariana Nogi. — Kraków: Projekt AutBudNet. Akademia Górniczo-Hutnicza, 2011. — ISBN: 978-83-933483-0-5.

Informacje dodatkowe

---------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 10: Sterowanie i monitorowanie w systemach energetyki rozproszonej

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 10: Control and monitoring in distributed power systems

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

dr inż. Andrzej Firlit

Osoby prowadzące zajęcia[10]:

dr inż. Andrzej Firlit

mgr inż. Krzysztof Woźny

mgr inż. Mateusz Dutka

dr hab. inż. Andrzej Bień, prof. AGH

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    pomiarów mocy i energii, regulacji metrologicznych

o    lokalnego bilansowania energii

o    systemów rozliczeniowych AMI

o    rozwiązań technicznych urządzeń automatyki realizujących sterowanie i monitorowanie systemów energetycznych

o    metody transmisji i przetwarzania danych o zużyciu energii

o    sterowania nadrzędnego

o    wirtualnych elektrowni

o    prognozowania energii z OZE

Umiejętności:

o    potrafi zdefiniować podstawowe parametry techniczne lokalnego systemu monitorowania warunków dostawy energii i bilansowania energii

Kompetencje społeczne:

o    rozumie znaczenie lokalnego bilansowania energii i jego wpływu na pracę systemu elektroenergetycznego

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Definicje mocy i energii – implementacje pomiarowe, Struktura licznika w systemie AMI, obwody wejściowe, pomiary napięcia i prądu, współpraca z infrastrukturą, rozproszony system pomiarowy klasy AMI, zagadnienia formalne, legalizacja; prezentacja rozwiązań technicznych urządzeń automatyki realizujących sterowanie i monitorowanie systemów energetycznych AGH, rozproszone systemy bilansowania energii i monitorowania stanu sieci energetycznej, metody transmisji i przetwarzania danych o zużyciu energii, modelowanie systemów dystrybucji energii i wybrane zagadnienia sterowania nadrzędnego; lokalne obszary bilansowania, wirtualne elektrowni, mikrosystemy elektroenergetyczne AC i DC, prognozowanie generacji

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

-------------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Firlit A.: Ciągły monitoring i analiza jakości energii elektrycznej, Elektroenergetyka – Współczesność i Rozwój, nr 4(10) /2011, grudzień 2011.

2.     Hanzelka Z. (redaktor naukowy), Firlit A. (redaktor naukowy) i inni: Elektrownie ze źródłami odnawialnymi. Zagadnienia wybrane., ISBN 978-83-7464-817-2, Wydawnictwo AGH, Kraków 2015

3.     Hanzelka Z., Firlit A., Błajszczak G.: Syntetyczne miary jakości napięcia, Automatyka, elektryka, zakłócenia, red. Zbigniew R. Kwiatkowski, Gdańsk, INFOTECH, ISBN 978-83-921711-8-8, str. 118-126, 2011 r.

4.     Specyfikacja techniczna dla postępowań przetargowych na dostawę infrastruktury licznikowej dla systemów AMI – ZAŁĄCZNIK NR 1 – WSKAŹNIKI JAKOŚCI ENERGII – Wymagania dotyczące wskaźników jakości dostawy energii elektrycznej dla bezpośrednich 1-fazowych i 3-fazowych, półpośrednich granicznych oraz bilansujących liczników AMI

5.     Raport z Piknik Jakości Energii Elektrycznej 2014 – Eksperymentalne badania porównawcze analizatorów, www.piknikjee.pl, AGH – TAURON Dystrybucja, 23 października 2014

6.     Raport z Piknik AMI 2015 – Badania porównawcze inteligentnych liczników energii elektrycznej AMI, www.piknikami.pl, AGH – TAURON Dystrybucja – Politechnika Wrocławska, 19 listopada 2015.

Informacje dodatkowe

-------------------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 11: Teleinformatyka w energetyce

POZIOM PODSTAWOWY

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 11: Teleinformatics in the energy sector

BASIC LEVEL

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

mgr inż. Jakub Wójcik

Osoby prowadzące zajęcia[11]:

prof. Wojciech Grega

dr inż. Marcin Jachimski

dr inż. Grzegorz Hayduk

mgr inż. Krzysztof Woźny

dr inż. Marek Zachara

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    wybranych rozwiązań informatycznych w obszarze inteligentnych sieci energetycznych

o    systemów SCADA

o    systemów rozliczeniowych AMI

o    wymagań funkcjonalnych dla systemów zarządzania klastrami

o    bezpieczeństwa informatycznego

o    systemów telekomunikacyjnych w energetyce

Umiejętności:

o    potrafi prowadzić ze zrozumieniem z wykonawca systemu teleinformatycznego budowanego dla potrzeb energetyki

Kompetencje społeczne:

o    zna pojęcia otwartości systemów teleinformatycznych i zdolności do współdziałania („interoperability”) i ma świadomość ich znaczenia dla możliwości integracji, niezawodności systemów i niezależności od dostawcy

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność

pozytywny wynik testu

seminarium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Przedstawienie wybranych rozwiązań informatycznych w obszarze inteligentnych sieci energetycznych, systemy SCADA, przegląd dedykowanych rozwiązań dostępnych na rynku, przedstawienie kryteriów doboru rozwiązań informatycznych do danego zadania, przedstawienie potencjalnych zagrożeń wynikających z błędnego doboru rozwiązania

Architektura systemów telekomunikacyjnych w energetyce, szkieletowe i lokalne systemy telekomunikacyjne stosowane do przesyłania danych w energetyce. Bezprzewodowe standardy transmisji danych (systemy wąsko i szerokopasmowe).

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

----------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     …………………………..

Informacje dodatkowe

Kontynuacją tej tematyki jest moduł obieralny nr 4.

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 12: Zarządzanie energią, modele biznesowe, prawne i techniczne systemy i narzędzia zarządzania

POZIOM PODSTAWOWY

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 12: Energy management, business models, legal and technical systems management tools

BASIC LEVEL

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

dr inż. Edmund Ciesielka

Osoby prowadzące zajęcia[12]:

mgr inż. Krzysztof Woźny

dr Sławomir Kopeć

dr inż. Edmund Ciesielka

dr inż. Marek Kulesza

Instytut Łukasiewicza

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    energetyki rozproszonej w kontekście rynku energii

o    przepisów regulujących funkcjonowanie w Polsce klastrów, spółdzielni energetycznych oraz rozproszonych źródeł energii

Umiejętności:

o    uczestnik potrafi sporządzić bilans energetyczny wyróżnionego obszaru/zakładu/obiektu; opracować strategię rozwoju energetycznego na obszarze działania wspólnoty energetycznej (klastra, spółdzielni, przedsiębiorstwa produkcyjnego i usługowego itp.)

Kompetencje społeczne:

o    jest gotów do współpracy w celu utworzenia/rozwijania/prowadzenia działalności wspólnoty energetycznej

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Sformułowania istotnych wymagań technicznych na potrzeby przetargów w obszarze szeroko rozumianej energetyki rozproszonej; przepisy regulujące funkcjonowanie w Polsce klastrów, spółdzielni energetycznych oraz rozproszonych źródeł energii; sporządzenia bilansu energetycznego wyróżnionego obszaru/zakładu/obiektu; opracowania strategii rozwoju energetycznego na obszarze działania wspólnoty energetycznej (klastra, spółdzielni, przedsiębiorstwa produkcyjnego i usługowego itp.); efektywności energetycznej.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

-------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Ciesielka E.: Zarządzanie źródłami rozproszonymi w aspekcie bilansowania handlowego i technicznego. Agregacja źródeł. Praca doktorska, AGH 2019.

2.     Ustawa: Prawo Energetyczne

3.     Ustawa: OZE

Informacje dodatkowe

-------------------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 14: Seminarium dyplomowe 1

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 14: Diploma seminar 1

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

6

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

prof. Zbigniew Hanzelka

Osoby prowadzące zajęcia:

Promotorzy prac dyplomowych

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza i umiejętności:

o    uczestnik w oparciu o uzyskaną wiedzę i umiejętności potrafi samodzielnie opracować wskazany temat pracy dyplomowej

o    potrafi współpracować z promotorem w celu rozwiązania postawionego przed nim problemu

Kompetencje społeczne:

o    w przypadku realizacji pracy dwuosobowej potrafi skutecznie współpracować z współautorem

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Ocena postępu wykonania pracy dyplomowej

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

Konsultacje połączone z konwersatorium

6

Obecność i aktywny udział w zajęciach

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Każdy z uczestników otrzymuje indywidualny temat pracy. W szczególnych przypadkach – uzasadnionych względami merytorycznymi - możliwe jest pisanie pracy przez dwie osoby.

Uczestnik studiów konsultuje z promotorem bieżące efekty prac nad realizacją dyplomu i ustala szczegółowe zadania na przyszłość.

Wybrane prace, wskazane przez promotorów, będą prezentowane wszystkim słuchaczom studiów.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Konsultacje

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Ocena procentowa stopnia realizacji pracy dyplomowej

Wymagania wstępne i dodatkowe

-------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

Materiały studiów

Informacje dodatkowe

-------------------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 15: Seminarium dyplomowe 2

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 14: Diploma seminar 2

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

6

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

prof. Zbigniew Hanzelka

Osoby prowadzące zajęcia:

Promotorzy prac dyplomowych

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza i umiejętności:

o    uczestnik w oparciu o uzyskaną wiedzę i umiejętności potrafi samodzielnie opracować wskazany temat pracy dyplomowej

o    potrafi współpracować z promotorem w celu rozwiązania postawionego przed nim problemu

Kompetencje społeczne:

o    w przypadku realizacji pracy dwuosobowej potrafi skutecznie współpracować z współautorem

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Ocena postępu wykonania pracy dyplomowej

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

Konsultacje połączone z konwersatorium

6

Obecność i aktywny udział w zajęciach

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Każdy z uczestników otrzymuje indywidualny temat pracy. W szczególnych przypadkach – uzasadnionych względami merytorycznymi - możliwe jest pisanie pracy przez dwie osoby.

Uczestnik studiów konsultuje z promotorem bieżące efekty prac nad realizacją dyplomu i ustala szczegółowe zadania na przyszłość.

Wybrane prace, wskazane przez promotorów, będą prezentowane wszystkim słuchaczom studiów.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Konsultacje

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Ocena procentowa stopnia realizacji pracy dyplomowej

Wymagania wstępne i dodatkowe

-------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

Materiały studiów

Informacje dodatkowe

-------------------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ 16: Praca dyplomowa

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

MODULE 16: Theses

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

prof. Zbigniew Hanzelka

Osoby prowadzące zajęcia:

Promotorzy prac dyplomowych

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza i umiejętności:

Uczestnik studiów podyplomowych prezentując wyniki swojej pracy udowadnia posiadaną wiedzę z obszaru energetyki rozproszonej i klastrów energii oraz umiejętność jej praktycznego wykorzystania w celu rozwiązania zadanego przez promotora problemu 

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Ocena jakości wykonanej pracy oraz umiejętności prezentacji przed audytorium składające się z słuchaczy studiów oraz komisji egzaminacyjnej

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

Prezentacje prac dyplomowych

10

Obrona pracy dyplomowej

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Każdy z uczestników studiów podczas 15 – minutowej prezentacji PowerPoint przedstawia wyniki swojej pracy dyplomowej. Odpowiada także na pytania słuchaczy i członków komisji egzaminacyjnej.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa

Metody i techniki kształcenia

Prezentacja

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Ocena pracy dyplomowej, prezentacji oraz ocena końcowa studiów zgodna z Regulaminem Studiów Podyplomowych AGH¹

Wymagania wstępne i dodatkowe

-------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

Materiały studiów

Informacje dodatkowe

-------------------------------------------------------

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ OBIERALNY 1: Energetyka rozproszona. Społeczne aspekty produkcji i wykorzystania energii

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

ELECTIVE MODULE 1: Distributed energy. Social aspects of energy production and use

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

dr hab. Jacek Gądecki, prof. AGH

Osoby prowadzące zajęcia[13]:

dr hab. Jacek Gądecki, prof. AGH

mgr inż. Jarosław Bielewicz

dr inż. Edumund Ciesielka

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę o aktualnych rozwiązaniach technologicznych i społecznych oraz trendach w produkcji i dystrybucji energii,

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę o wzajemnych powiązaniach rozwoju technologicznego, społecznego, kulturalnego i politycznego,

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę o głównych społecznych motorach innowacji technologicznych b

Umiejętności

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają umiejętności analizy przyszłych trendów z szerokiej perspektywy SSH

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają umiejętności Identyfikacji możliwych skutków innowacji technologicznych w zakresie SSH

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają umiejętności analizowania złożonych relacji społeczno-technicznych systemów energetycznych na poziomie makro i mikro. Kompetencje społeczne

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają umiejętności pracy w zespole

o     osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają umiejętności stosowanie metod analizy strategicznej

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Stoimy dziś w obliczu znacznego przejścia od klasycznych, centralnych i hierarchicznych systemów produkcji i dystrybucji energii, opartych głównie na dużych elektrowniach zasilanych konwencjonalnymi źródłami energii, na rozproszone lokalne systemy energetyczne, oparte głównie na odnawialnych źródłach energii i rozwiązaniach inteligentnych sieci. Zmiana wymaga nie tylko wdrożenia nowych technologii energetycznych, ale także ważnych przemian społecznych, kulturowych i politycznych w naszych społeczeństwach. Celem modułu jest analiza czynników, dynamiki i konsekwencji tych złożonych trendów społeczno-kulturowych. Nacisk zostanie położony na strategiczną analizę możliwych scenariuszy futures.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

• Wykład, seminaria z prezentacjami; praca grupowa

• Trzy etapy.

• Co najmniej 70% bezpośredniego udziału studentów.

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

-------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     Scheer Herman. 2007. “Energy Autonomy. The economic, social and technological case for renewable energy”. London: Earthscan.

2.     Morris Craig, Arne Jungjohann. 2016. “Energy Democracy. Germany’s Energiewende the Renewables”. London: Palgrave Macmillan.

3.     Schoor, T., Scholtens, B. “Power to the people: Local community initiatives and the transition to sustainable energy” Renewable and Sustainable Energy Reviews. Vol. 43(2015), pp. 666-675 Online: https://doi.org/10.1016/j.rser.2014.10.089

4.     Adil, A.M., Ko, Y. “Socio-technical evolution of Decentralized Energy Systems: A critical review and implications for urban planning and policy” Renewable and Sustainable Energy Reviews. Vol. 57(2016), pp. 1025-1037 Online: https://doi.org/10.1016/j. rser.2015.12.079.

5.     Lampropoulos, I.; Vanalme, G.M.A.; Kling, W.L. „A methodology for modeling the behavior of electricity prosumers within the smart grid” Innovative Smart Grid Technologies Conference Europe (ISGT Europe), 2010 IEEE PES, oct. 2010, pp. 1-8. Online: http:// ieeexplore.ieee.org/xpls/icp.jsp?arnumber=5638967.

6.     Karnouskos, S. „Demand Side Management via Prosumer Interactions in a Smart City Energy Marketplace “2011 2nd IEEE PES International Conference and Exhibition on Innovative Smart Grid Technologies Online: http://ieeexplore.ieee.org/document/6162818/

Informacje dodatkowe

Ogólny plan zajęć

Sesja 1 Innowacyjne rozwiązania technologiczne w produkcji i dystrybucji energii (2x45min)

1.      Wstępny wykład otwarty na temat innowacyjnych rozwiązań technologicznych wytwarzania i dystrybucji energii

2.      Analiza studium przypadku

3.      Otwarta dyskusja na temat możliwych konsekwencji (technicznych i nietechnicznych) wdrożenia prezentowanych technologii: od centralnych po rozproszone, lokalne systemy energetyczne.

MATERIAŁY: prezentacja, materiały informacyjne związane z prezentowanymi technologiami

-         Samokształcenie pomiędzy: Przykłady istniejących i potencjalnych rozwiązań rozproszonych systemów energetycznych, takie jak:

o    prosumpcja

o    niezależne od energii (autonomiczne) społeczności

o    zastosowanie OZE w DES

Zadanie: uczniowie w grupach trzyosobowych przygotowują krótką (5 minut) prezentację wybranego rozwiązania DES.

Sesja 2 Zdecentralizowane systemy energetyczne z perspektywy SSH (2x45min)

1.      Prezentacja zadań do samodzielnej nauki

2.      Wykład na temat przejścia z centralnego na rozproszony DES - szeroka perspektywa, prezentacja tendencji społeczno-politycznych, które się do niego przyczyniły (polityka energetyczna UE, zielona energia, demokracja energetyczna, energia jako zasób moralny);

3.      Dyskusja i analiza możliwych przyszłych scenariuszy z wykorzystaniem metod analizy strategicznej. (prognozowanie)

4.      Ciąg dalszy nastąpi jako dwa rodzaje analizy scenariuszy: „Mapa drogowa” i „Co, jeśli?” (Objaśnienie procedury i tematu)

 Sesja 3 Analiza scenariusza: „Mapa drogowa” i „Co, jeśli?” (2x45min)

1.      Analiza scenariuszowa podanych przypadków w grupach

2.      Dyskusja podsumowująca

3.      Metody i kryteria oceny TM

Sesja 3 obejmuje ostatnie zadanie, w którym studenci są proszeni o przeprowadzenie analizy mapy drogowej i analizę tego, co, jeśli. Kryteria, które należy wziąć pod uwagę:

-         Właściwa identyfikacja barier (przyczyna, skutek, rozwiązanie)

-         Właściwa identyfikacja barier nietechnicznych

-         Prognoza oparta na czynnikach nietechnicznych (ekonomicznych, społecznych, politycznych itp.)

Właściwa ocena i oceny przyznane za zadanie i moduł podlegają obowiązującym przepisom instytucji goszczącej moduł.

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ OBIERALNY 2: Energetyka fotowoltaiczna 

POZIOM ZAAWANSOWANY

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

ELECTIVE MODULE 2: Solar power

ADVANCED LEVEL

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

mgr inż. Paweł Balawender

Osoby prowadzące zajęcia[14]:

mgr inż. Paweł Balawender

mgr inż. Sebastian Majerski

mgr inż. Łukasz Topolski

mgr inż. Krzysztof Woźny

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    projektowania instalacji fotowoltaicznych: dobór modułów, dobór konstrukcji montażowej, dobór inwertera, dobór zabezpieczeń

o    odbioru instalacji fotowoltaicznych zgodnie z normą PN-EN 62446:2018

o    współpracy instalacji fotowoltaicznych z siecią zasilającą w oparciu o analizę praktycznych przypadków

Umiejętności:

o    potrafi poprawie klasyfikować i oceniać parametry techniczne źródeł PV

o    potrafi zrozumieć wymagania techniczne przyłączenia instalacji PV i przeprowadzić wstępną analizę niezbędnych warunków ich spełnienia

o    potrafi opracować SIWZ na zakup elektrowni PV

o    potrafi opracować scenariusz testów odbiorczych instalacji

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

Praktyczne aspekty projektowania instalacji fotowoltaicznych: dobór modułów, dobór konstrukcji montażowej, dobór inwertera, dobór zabezpieczeń. Wytyczne w zakresie odbioru instalacji fotowoltaicznych zgodnie z normą PN-EN 62446:2018. Błędy projektowe i wykonawcze w instalacjach fotowoltaicznych: niedociążenie, bądź przeciążenie inwertera fotowoltaicznego, zabezpieczenia nadprądowe i różnicowo – prądowe, połączenie wyrównawcze konstrukcji oraz modułów, zacienienie, odstępy montażowe, systemy prowadzenia kabli, konektory. Analiza pracy wybranych źródeł PV, współpraca z siecią zasilającą – praktyczne przypadki. Analiza pracy wybranych elektrowni fotowoltaicznych – analiza przypadków.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, analiza praktycznych przypadków, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

----------------------------------------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

1.     PN-EN 62446:2018 Systemy fotowoltaiczne (PV) - Wymagania dotyczące badań, dokumentacji i utrzymania -- Część 1: Systemy podłączone do sieci - Dokumentacja, odbiory i nadzór

2.     B. Szymański, Instalacje fotowoltaiczne. Globenergia 2019, edycja VIII

3.     Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478 z późn. zm.)

4.     Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. (Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348 z późn. zm.)

5.     Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414 z późn. zm.)

Informacje dodatkowe

Niniejszy moduł jest kontynuacją Modułu 6.

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ OBIERALNY 3: Zarządzanie energią, modele biznesowe, narzędzia prawne

 POZIOM ZAAWANSOWANY

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

ELECTIVE MODULE 3: Energy management, business models, legal tools

  AN ADVANCED LEVEL

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Osoby prowadzące zajęcia:

Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    energetyki rozproszonej w kontekście rynku energii

o    przepisów regulujących funkcjonowanie w Polsce klastrów, spółdzielni energetycznych oraz rozproszonych źródeł energii

Umiejętności:

o    uczestnik potrafi sporządzić bilans energetyczny wyróżnionego obszaru/zakładu/obiektu; opracować strategię rozwoju energetycznego na obszarze działania wspólnoty energetycznej (klastra, spółdzielni, przedsiębiorstwa produkcyjnego i usługowego itp.)

Kompetencje społeczne:

o    jest gotów do współpracy w celu utworzenia/rozwijania/prowadzenia działalności wspólnoty energetycznej

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

UWAGA 1: Szczegółowy program modułu zostanie ustalony z uczestnikami zajęć w zależności od ich potrzeb i zainteresowań.

UWAGA 2: Narodowe Centrum Badan Jądrowych realizuje w ramach projektu KLASRWER zadanie dotyczące zarzadzania energii, modeli biznesowych i barier prawnych rozwoju energetyki rozproszonej.

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

……………………………………………………………………………

Literatura obowiązkowa i zalecana

Będzie ustalona po uzgodnieniu zakresu merytorycznego zajęć.

Informacje dodatkowe

Niniejszy moduł jest kontynuacją Modułu 12.

Nazwa przedmiotu (w języku polskim):

MODUŁ OBIERALNY 4: Teleinformatyka w energetyce POZIOM ZAAWANSOWANY

Nazwa przedmiotu (w języku angielskim):

ELECTIVE MODULE 4: Teleinformatics in the energy sector ADVANCED LEVEL

Wydział:

EAIiIB

Nazwa studiów podyplomowych:

Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii

Liczba punktów ECTS:

2

Liczba godzin zajęć dydaktycznych:

10

Język wykładowy:

polski

Semestr studiów:

drugi

Strona internetowa:    

www.er.agh.edu.pl

Osoba odpowiedzialna za przedmiot:

prof. Marek Kisiel-Dorohinicki, Katedra Informatyki WIET

Osoby prowadzące zajęcia:

Katedra Informatyki WIET

Zakładane efekty uczenia się przypisane do przedmiotu

Wiedza:

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobywają wiedzę w zakresie:

o    wybranych rozwiązań informatycznych w obszarze inteligentnych sieci energetycznych

o    systemów SCADA

o    systemów rozliczeniowych AMI

o    wymagań funkcjonalnych dla systemów zarządzania klastrami

o    bezpieczeństwa informatycznego

o    systemów telekomunikacyjnych w energetyce

Umiejętności:

o    potrafi prowadzić ze zrozumieniem z wykonawca systemu teleinformatycznego budowanego dla potrzeb energetyki

Sposoby weryfikacji i oceny zakładanych efektów uczenia się

Test

Formy zajęć

forma zajęć

liczba godzin zajęć

sposób zaliczenia

wykład

6

Obecność i

pozytywny wynik testu

konwersatorium

4

Obecność i

pozytywny wynik testu

Ramowe treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć)

UWAGA 1: Szczegółowy program modułu zostanie ustalony z uczestnikami zajęć w zależności od ich potrzeb i zainteresowań.

UWAGA 2: Katedra Informatyki WIET realizuje w ramach projektu KLASRER zadanie dotyczące aplikacji informatycznych do zarządzania klastrami

Zasady udziału w poszczególnych zajęciach

Obecność obowiązkowa, sposób odrabiania zajęć zgodny z Regulaminem studiów podyplomowych AGH

Metody i techniki kształcenia

Wykład z dużym aktywnym udziałem słuchaczy – forma dyskusji i pytań z sali w Power Point, materiały dostępne przed wykładem na stronie internetowej studiów, test sprawdzający wiedzę przekazana podczas zajęć będzie rozwiązywany na kolejnych zajęciach

Sposób ustalenia oceny końcowej z przedmiotu

Kryteria oceny wyników testu:

od 90% poprawnych odpowiedzi             - bardzo dobry (5,0)

od 80% poprawnych odpowiedzi             - plus dobry (4,5)

od 70% poprawnych odpowiedzi             - dobry (4,0)

od 60% poprawnych odpowiedzi             - plus dostateczny (3,5)

od 50% poprawnych odpowiedzi             - dostateczny (3,0)

poniżej 50% poprawnych odpowiedzi      - niedostateczny (2,0)

Wymagania wstępne i dodatkowe

--------------------------------------

Literatura obowiązkowa i zalecana

Będzie ustalona po uzgodnieniu zakresu merytorycznego zajęć.

Informacje dodatkowe

Niniejszy moduł jest kontynuacją Modułu 11.